پنجم دی ۱۳۸۲ شهر بم در اثر زلزله ویران شد و علاوه‌بر ۷۰ هزار قربانی، تمام زیرساخت‌های شهری را تخریب کرد. اکنون دو دهه از آن فاجعه می‌گذرد و همچنان یک سوال برای بمی‌ها بی‌جواب مانده است: آن‌همه بودجه و کمک ملی و جهانی برای بازسازی بم چه شد؟
دیگر مطالب مرتبط با زلزله بم:
کدام کشورها به بم کمک کردند؟
هارپ آمریکا باعث فعال شدن گسل بم شد؟
علائم پیش از وقوع زلزله / چرا به بمی‌ها هشداری داده نشد؟
زلزله بم چگونه معادلات سیاسی و اجتماعی جهان را به‌هم ریخت؟
دانلود آهنگ یاس برای زلزله بم
زلزله بم، جهان را متحد کرد
فاجعه تاریخی ۵ دی ۸۲، اگرچه بم را ویران کرد اما باعث متحد شدن جامعه بین‌المللی شد تا جایی که سازمان ملل هرساله از زلزله بم بعنوان نماد اتحاد، نوع‌دوستی و انسانیت در سطح جهانی یاد می‌کند.
در همان یک‌ماه اول بعد از زلزله، بیش از ۱۰۰ کشور بطور مستقیم و غیرمستقیم در ارسال نیروهای امدادی، کمک‌های اولیه، وسایل ضروری، اقلام خوراکی و دارویی و همچنین منابع مالی مشارکت کردند. همه این‌ها فقط مربوط به مرحله اول امدادرسانی شامل نجات مفقودین زیر آوار، درمان مجروحین و رسیدگی به نیازهای اولیه بازماندگان بود.
پس از آن نوبت به کمک‌های داخلی و جهانی جهت اسکان بیش از ۱۰۰ هزار آواره و بی‌خانمان رسید. البته هنوز مانده بود که نوبت به ارسال بودجه کشورهای مختلف جهان برای بازسازی بم برسد.
با اینکه اتحاد مردم ایران و جهان همه را به وجد آورده بود، اما جنبه‌های زشت و تاریک هم داشت.
محموله‌های اهدایی کشورهای مختلف که به دلیل ازدحام پرواز در فرودگاه بم، اجبارا در فرودگاه دیگر شهرها تخلیه و توسط کامیون به بم منتقل می‌شدند؛ درمیانه راه از سوی افراد ناشناس مورد دستبرد قرار می‌گرفت. همچنین حجم بالایی از اقلام اهدایی که مستقیم وارد بم می‌شد جای آنکه به دست مردم برسد، در بازار شهرهای دیگر به فروش می‌رسید.
بودجه بازسازی بم از سراسر جهان سرازسر می‌شد
وقتی نوبت به بازسازی خانه‌ها و زیرساخت‌های شهری رسید؛ کشورهای مختلف جهان بودجه و منابع مالی خود که به وسیله نهادهای دولتی و مردمی جمع‌آوری شده بود را به بم ارسال کردند.
ایرانیان داخل و خارج از کشور نیز به هرنحوی که می‌توانستند به بم کمک کردند. از ارسال کمک‌های اولیه و غیرنقدی تا جمع‌آوری میلیاردها تومان پول نقد، طلا و سکه.
در همان ماه‌های ابتدایی
زلزله حجم کمک‌های مردمی آنچنان بالا بود که می‌توانست جوابگوی جمعیتی چندبرابر بیشتر از جمعیت بم باشد.
حجم کمک‌ها روز به روز بیشتر می‌شد و مجلس هم با رای نمایندگان ‘نیم‌درصد’ از بودجه سالانه کل کشور را به بم اختصاص داد و دولت هم در همان مرحله اول ۴۵۰ میلیون دلار برای این شهر درنظر گرفت.
بانک جهانی بودجه ۱/۵ میلیارد دلاری به بازسازی بم اختصاص داد و اتحادیه کشورهای عربی نیز ۴۰۰ میلیون دلار برای کمک به بمی‌ها در نظر گرفت. البته بسیاری از کشورهای دیگر هم مبالغی از طریق کمک‌های مردمی و دولتی برای بم در نظر گرفتند و همچنین شرکت‌های خصوصی مختلف جهان به اهدای اعتبارات مخصوص به‌صورت دلار و یورو پرداختند.
حجم بودجه بازسازی بم بالاتر از رقم مورد نیاز
هروجبش را از طلا بسازید!
حالا آنقدر بودجه و منابع مالی از سراسر ایران و جهان برای بازسازی بم جمع‌آوری شده بود که مردم گوشه‌وکنار کشور صحبت از شهری می‌کردند که هروجبش را می‌توان از طلا ساخت؛ اما فقط بمی‌ها می‌دانستند اوضاع آنقدر هم گل و بلبل نیست.
مردمی که پیش از آوارشدن شهر، خانه‌هایی با متراژ بالا داشتند و در هر خانه چند خانوار می‌توانست زندگی کند؛ حالا باید خانه‌های جدید خود را با ‘مِنت’ و وام نه‌چندان بالای دولت بسازند آن‌هم با زیربنای محدود ۶۰ تا ۸۵ متر؛ زیرا بودجه‌ای که در اختیار آن‌ها قرار می‌گرفت کفاف متراژ بیشتر را نمی‌داد و حتی همان خانه‌های ۸۵ متری سال‌ها طول کشید تا برای همه ساخته شود.
اعلام زودهنگام پایان بازسازی بم!
سال ۱۳۸۶ و با اینکه فقط چهارسال از زلزله می‌گذشت، مسئولان محلی و دولتمردان احمدی‌نژادی، پایان بازسازی بم را اعلام کردند و حتی برای این دروغ بزرگ، جشن هم گرفتند؛ در حالی که وام‌های ساخت‌وساز، شهروندان بمی را به بزرگترین بدهکاران بانکی تبدیل کرده بود. این جشن نابه‌جا باعث شد تا بازسازی بم از ردیف بودجه ملی کنار برود و دیگر خبری از پیگیری‌ها نباشد.
سرنوشت نامعلوم میلیاردها دلار بودجه بازسازی بم
اکنون دو دهه از آن فاجعه می‌گذرد و بم همچنان زخم‌های عمیقی بر تن دارد.
شهری که قرار بود مدرن‌ترین شهر ایران شود؛ حالا اما از کوچک‌ترین نیازهای اولیه همچون آسفالت خیابان‌ها محروم است، زیرساخت‌هایش معیوب و نیمه‌کاره رها شدند و حاشیه‌نشینی در آن هر روز بیشتر می‌شود.
مسئولین مختلف هرسال همزمان با سالگرد زلزله اشاره‌هایی به کمبودها می‌کنند اما برای حل مشکلات برنامه‌ای ندارند و صرفا از سالگرد هرسال تا سالگرد سال بعد جلسات و همایش‌های بی‌نتیجه برگزار می‌شود.
