اخبار باغشهر بم
علائم زلزله بم پیش از وقوع/ چرا هیچکس به مردم هشدار نداد؟
مدت‌ها قبل از وقوع زلزله پنجم دی ۸۲ در بم، علائم و نشانه‌های مختلفی از جمله شنیده شدن صدای عجیب از زمین، بوی بد و نامطبوع از چاه‌ها و پرآب و کم‌آب شدن غیرطبیعی قنات‌ها گزارش می‌شد و شب قبل از وقوع زمین‌لرزه اصلی در بم، چند پیش‌لرزه رخ داده بود. همچنین سال‌های ۷۳ و ۷۸ کارشناسان زمین‌شناسی نسبت به احتمال وقوع زلزله در بم هشدار داده بودند.
فیلم: علائم و هشدارهای زلزله بم پیش از وقوع
اگرچه پیش‌بینی مکان و زمان دقیق وقوع زلزله در سراسر جهان همچنان غیرممکن است اما مطالعات زمین‌شناسی توسط کارشناسان زلزله و مراکز لرزه‌نگاری در هر کشور جهان عاملی است تا ضمن شناخت محل قرارگیری گسل‌ها، به مردم و دولت‌ها بابت احتمال وقوع زمین‌لرزه هشدار داد.
فیلم: لحظات بعد از زلزله ویرانگر بم
در زلزله ۵ دی ۱۳۸۲ تمام بم بطور کامل تخریب شد و ۷۰ هزار نفر از جمعیت ۱۵۰ هزارنفری جانباختند.
هشدار زلزله بم ۹ سال قبل از وقوع
سال ۱۳۷۳ کارشناسان پژوهشگاه زلزله‌شناسی ایران (از جمله مهدی زارع) که در مطالعات مربوط به ‘پروژه‌های کلان آب‌رسانی به استان کرمان’ مشارکت داشتند، در گزارش نهایی خود ‘از مطالعه روی سطوح مختلف زمین’، به گسل‌هایی اشاره می‌کنند که ممکن است در آینده زلزله‌های بزرگی را رقم بزنند.
در گزارش ِ هشدارآمیز سال ۷۳، شهرهایی همچون کوهبنان، راور، بافت، رفسنجان، گلباف، جیرفت، بم و دهبکری بعنوان مناطق دارای علائم و در خطر زلزله به استانداری کرمان معرفی می‌شوند.
شهرهایی که سال ۷۳ احتمال وقوع زلزله در آن‌ها اعلام شد:
- کوهبنان
- راور
- بافت
- رفسنجان
- گلباف
- جیرفت
- بم
- دهبکری
در گزارش کارشناسان زمین‌شناسی به استانداری کرمان، بم یکی از شهرهای دارای علائم احتمالی زلزله معرفی می‌شود.
پیش بینی مجدد احتمال زمین‌لرزه در بم ۴ سال قبل از فاجعه
سال ۷۸ کارشناسانی که مطالعات مربوط به طرح گسترش معدن سرچشمه را برعهده داشتند در گزارش خود نسبت به احتمال وقوع زلزله در استان کرمان و به‌خصوص شهرهای گلباف، جیرفت و بم هشدار می‌دهند.
همچنین دی ماه ۱۳۷۸ (۴ سال قبل از وقوع حادثه بم) متخصصان مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، آیین‌نامه طراحی ایمن ساختمان‌ها در برابر زلزله را تدوین کردند که به تصویب هیات وزیران هم رسید.
در آیین‌نامه مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن؛ شهر بم به همراه کرمانشاه، تهران و کرج در ردیف شهرهای ‘در خطر زلزله با علائم بالا’ قرار می‌گیرد اما در عمل این طرح مورد توجه دولت قرار نگرفت و هیچگونه بهسازی و نوسازی در این شهرها انجام نشد.
شهرهایی که از سوی مرکز تحقیقات مسکن و ساختمان در خطر زلزله اعلام شدند:
- کرمانشاه (سرپل ذهاب)
- تهران
- کرج
- بم
هشدار فعال شدن گسل نایبند و احتمال جدی وقوع زلزله در بم
در همان سال ۷۸ چند کارشناس زمین‌شناسی و زلزله‌نگاری، از گسلی به نام ‘نایبند’ خبر می‌دهند که دقیقا زیر شهر بم قرار گرفته و ممکن‌است باعث زلزله‌ای سهمگین شود.
کارشناسان مختلف بارها به ‘ضرورت نوسازی بافت فرسوده بم’ اشاره می‌کنند اما هیچکس به آن توجهای نمی‌کند؛ همانطور که امروزه به هشدارهای وقوع احتمالی زمین‌لرزه در تهران توجه نمی‌شود.
پیش‌لرزه‌های متعدد در بم چندماه قبل از زلزله اصلی
چهار سال بعد و در خرداد و مرداد ۱۳۸۲ چند زمین‌لرزه‌ی بدون خسارت در بم رخ می‌دهد از جمله دو زلزله‌ی ۵ ریشتری در روز اول مردادماه که خسارات اندکی در بخش‌های روستایی به‌دنبال داشت اما بدون تلفات بود.
زلزله‌های خفیف در تابستان آن سال ادامه‌دار می‌شوند تا جایی که شهریور ۸۲ چندتن از مدیران شهر بم در دیدار با مسئولین استان کرمان از وقوع این زمین‌لرزه‌ها ابراز نگرانی می‌کنند اما به این هشدار هم توجهای نمی‌شود.
علائم و نشانه های زلزله بم روز و شب قبل از وقوع
اواخر آذر ۸۲ نشانه‌های ناشناخته‌ای مردم بم را درگیر خود می‌کند؛ آب قنات‌ها گرم و برخی از چاه‌ها پرآب و برخی دیگر کم‌آب شده بودند، از زمین صدای عجیب می‌آمد و بوی بد و نامطبوع مناطقی از شهر را دربرگرفته بود با این‌حال کسی نمی‌دانست تمام ای نشانه‌های ناشناخته، علائم پیش از وقوع زلزله است.
علائم زلزله بم که تا شب قبل از حادثه پابرجا بود:
- گرم شدن آب قنات (بطور معمول آب‌های زیرزمینی بسیار سرد هستند به‌خصوص در زمستان)
- کم‌آب و پرآب شدن غیرطبیعی چاه‌ها
- شنیده شدن صداهای عجیب از زمین
- بوی نامطبوع در شهر
- وقوع پیش‌لرزه‌های کوچک و بزرگ همراه با صدای مهیب
بعضی از مردم و مسئولان محلی مستقیماً با یکی از مراکز علمی زلزله در تهران تماس می‌گیرند و علائم مربوط به بوی بد و شنیده شدن صدای عجیب از زمین به همراه زلزله خفیف را اعلام می‌کنند اما به آن‌ها اطمینان داده می‌شود که خطر جدی بم را تهدید نمی‌کند.
بی‌توجه‌ای مسئولین مربوطه به علائم قبل از زلزله بم
روز پنجشنبه ۴ دی ۸۲ و کمتر از ۲۴ ساعت قبل از حادثه، پیش‌لرزه‌ای ۴ ریشتری بم را می‌لرزاند اما از آنجا که نهادهای مسئول به شهروندان “از نبود خطر و تهدید” اطمینان خاطر داده بودند در نتیجه توجهای به علائم پیش از وقوع نمی‌شود و البته کسی هم باور نمی‌کرد زلزله‌ای قدرتمند در راه است.
حوالی ساعت ۱۰ شب زلزله‌ای دیگر بم را می‌لرزاند و باز هم مسئولین هیچ تصمیمی برای اعلام هشدار به مردم نمی‌گیرند. ساعت ۴:۴۳ صبح بار دیگر زمین می‌لرزد و این‌بار شهر در خواب است و بی‌توجه‌ای به خطر ادامه پیدا می‌کند.
نهایتا ساعت ۵ و ۲۸ دقیقه صبح روز پنجم دی‌ماه ۸۲، ‘مرگبارترین زلزله ایران در هزار سال اخیر’ به‌وقوع می‌پیوندد و جان ۷۰ هزار بمی را می‌گیرد.
دیگر مطالب مرتبط با زلزله بم:
هارپ آمریکا باعث فعال شدن گسل بم شد؟
سرنوشت نامعلوم میلیاردها دلار بودجه جهانی بم
