نام آوران و مشاهیر بم

عکس و زندگی نامه روح انگیز سامی نژاد هنرمند بمی و اولین بازیگر زن سینمای ایران

بانوی بمی؛ ستاره‌ی فیلم دختر لر

عکس و زندگی نامه روح انگیز سامی نژاد

صدیقه سامی نژاد که با نام روح انگیز شناخته می‌شود، در سوم تیرماه سال ۱۲۹۵ هجری خورشیدی در شهر بم به دنیا آمد.

او پدر خود را در کودکی از دست داد و با مادرش زندگی می‌کرد.

سال ۱۳۰۸ و در حالی که تنها ۱۳ سال داشت با مردی به نام “دماوندی” ازدواج کرد و همراه وی به هندوستان مهاجرت نمود. دماوندی راننده‌ی “اردشیر ایرانی” صاحب استودیو امپریال‌فیلم‌ بمبئی بود.

روح انگیز سامی نژاد در دختر لر
روح انگیز سامی نژاد اولین بازیگر زن سینمای ایران

عبدالحسین‌ شیروانی معروف به سپنتا؛ نویسنده، شاعر و روزنامه‌نگار اهل ایران بود که در هندوستان با اردشیر ایرانی همکاری می‌نمود و نهایتا موجبات ساخت اولین فیلم ناطق سینمای ایران را فراهم کردند.

روح انگیز سامی نژاد / عکس و زندگی نامه هنری

صدیقه سامی نژاد
عکس صدیقه سامی نژاد ملقب به روح انگیز

وقتی عبدالحسین سپنتا، روح‌انگیز سامی‌نژاد را برای بازی در فیلم دختر لر راضی کرد

فیلم دختر لر درحالی ساخته می‌شد که حدود 40 سال از تولد سینما در دنیا می‌گذشت و تولید یک فیلم ناطق در ایران تا آن زمان امکان‌پذیر نبود و بیشتر آثار بصورت صامت تولید می‌شدند.

تا آن زمان بازی زنان مسلمان در نمایش‌ها و تعزیه‌ها ممنوع بود.

تنها زنان اقلیت ارمنی و یا پسران نابالغ که “زن خوان” یا “لوره” نامیده می‌شدند نقش زنانه را برعهده داشتند.

آشنایی سپنتا با روح انگیز سامی‌نژاد زنی که همسر یکی از کارکنان امپریال فیلم بمبئی بود، سبب بر هم ریختن این سنت رایج آن‌زمان شد. 

او موفق شد صدیقه سامی‌نژاد را که در سیزده سالگی از بم به هندوستان رفته بود، مجاب کند که در فیلم او نقش گلنار را بازی کند.

سپنتا برای جلب موافقت او گفته بود که نامش به عنوان نخستین بازیگر زن در تاریخ سینمای ایران ثبت خواهد شد.

شاید اگر روح انگیز می‌دانست که پس از بازی در فیلم با چه مشکلاتی روبرو خواهد شد، هرگز ایفای چنین نقشی را نمی‌پذیرفت. اما به هرحال او پذیرفت و البته در ۱۷ سالگی نامش به عنوان نخستین بازیگر زن ایران ثبت شد.

روح انگیز سامی نژاد و سپنتا دختر لر
روح انگیز سامی نژاد(گلنار) در کنار عبدالحسین سپنتا(جعفر) در فیلم دختر لر

داستان فیلم دختر لر با بازی روح انگیز سامی‌نژاد چه بود؟

(اسپویل) این فیلم داستان گلنار، دختر یک بازرگان ثروتمند است که در کودکی و در حمله قلی‌خانِ راهزن و ایادیش در غارت شهرشان اسیر دزدان شده و حالا کار وی به رقاصگی در قهوه خانه‌ای در خوزستان کشیده شده است.

با گذشت سال‌ها و بزرگ شدن گلنار، قلی‌خان به او علاقه نشان می‌دهد. در قهوه خانه، گلنار با جوانی به نام جعفر(با بازی سپنتا) آشنا می‌شود که از طرف دولت برای حل مسئله راهزنان به خوزستان فرستاده شده است.

صدیقه سام نژاد فیلم دختر لر
گلنار و جعفر در فیلم دختر لر

جعفر و گلنار به تدریج به هم علاقه‌مند شده و تصمیم به فرار می‌گیرند. قلی‌خان از نقشه آنها مطلع شده و به جعفر پیشنهاد پیوستن به راهزنان را می‌دهد.

جعفر پیشنهاد او را رد کرده و توسط قلی‌خان زندانی می‌شود. جعفر به کمک گلنار از چنگ آن‌ها رها شده و با گلنار تصمیم به فرار می‌گیرد. راهزنان به تعقیبشان پرداخته و با آنها درگیر می‌شوند، که در طی آن چند تن از راهزنان از جمله قلی‌خان به دست جعفر کشته می‌شوند.

دختر لر اولین فیلم سینمای ایران
قلی خان(راهزن) و گلنار در فیلم دختر لر

از ترس انتقام باقی راهزنان و بی‌قانونی ایران در آن زمان(دوران قاجار)، جعفر و گلنار به هند فرار کرده، و در بمبئی زندگی می‌کنند. بعدها که در می‌یابند با آمدن دولت تازه در ایران نظم و قانون دوباره بر پا شده به ایران باز می‌گردند.

تصویر فیلم دختر صدیقه سامی نژاد
عکس عبدالحسین سپنتا و روح انگیز سامی نژاد – فیلم دختر لر

دیگر آثار روح انگیز سامی نژاد:

بعد از ایفای نقش در دختر لر، سامی‌نژاد در فیلم‌های «فردوسی» و «شیرین و فرهاد» نیز ایفای نقش کرد که هر دو فیلم در سال ۱۳۱۳ و یک‌سال پس از اکران «دختر لر»، تولید شدند.

پوستر اولین فیلم‌ سینمای ایران
پوستر فیلم دختر لر
پوستر فیلم فارسی قدیمی
پوستر فیلم فردوسی – بازی روح انگیز سامی نژاد
پوستر فیلم فارسی قدیمی
پوستر فیلم شیرین و فرهاد – نقش آفرینی سامی‌نژاد

 

سرنوشت صدیقه سامی‌نژاد:

زندگی نامه روح انگیز سامی نژاد اولین هنرپیشه زن سینمای ایران، با تلخی‌های فراوان همراه شد.

سامی‌نژاد و دماوندی از یکدیگر طلاق گرفتند و مدتی بعد روح‌انگیز با نصرت‌الله محتشم بازیگر سرشناس تئاتر ازدواج کرد اما این ازدواج هم سرانجامی نداشت و محتشم در برگشت به ایران؛ بطور غیابی، روح انگیز سامی نژاد را طلاق داد. (محتشم بعدها با ژاله علو دیگر بازیگر سرشناس ایران ازدواج کرد).

سامی نژاد پس از ۱۸ سال زندگی در هند، به ایران بازگشت و البته با مشکلات فراوانی روبرو شد.

سامی‌نژاد به دلیل بازی بدون‌حجاب در فیلم دختر لر، بارها مورد سرزنش‌های شدید مردم و خانواده خود قرار گرفت و نهایتا زندگی هنری او به همین سادگی پایان یافت.

گلایه‌های روح انگیز سامی نژاد از مردم

سامی‌نژاد سال 1349 در فیلم مستند «تاریخ سینمای ایران؛ از مشروطیت تا سپنتا» از سختی‌هایی که بر او گذشت صحبت کرد و به تلخی گریست.

او در‌این‌باره گفت: «به خاطر ناراحتی‌هایی که در موقع فیلمبرداری و بعد از آن چه از طرف فامیل و چه از طرف مردم کشیدم، هرگز راضی نشدم در فیلم دیگری بازی کنم، هر موقع که از شرکت می‌آمدیم بیرون، مجبور بودیم سه نفر مستحفظ داشته باشیم، یک شوفر و دو نفر کمک شوفر که شیشه پرت نکنند. هر جایی هم که می‌رفتیم باید یه چیزی سرمون می‌انداختیم تا کسی ما رو نشناسد!

درگذشت غم انگیز و پایانی بر زندگی نامه روح انگیز سامی نژاد

روح انگیز سامی نژاد در مسنی
عکس روح انگیز سامی نژاد در میانسالی

سامی‌نژاد در حالی روز دهم اردیبهشت ماه ۱۳۷۶ و در سن 81 سالگی درگذشت که ۳۰ سال آخر زندگی خود را در انزوا سپری کرد.

او در بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شده ‌است.

سنگ قبر روح انگیز سامی نژاد
عکس مزار روح ‌انگیز سامی نژاد

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نوشته های مشابه