اخبار باغشهر بم

زلزله بم: روزی که معادلات سیاسی و اجتماعی در ایران و جهان به‌هم خورد + فیلم

فاجعه پنجم دی‌ماه ۱۳۸۲ جان ۷۰ هزار بمی را گرفت و معادلات سیاسی ایران و جهان را در آن مقطع تاریخی تغییر داد.

عکس و تصاویر / زلزله صبح روز جمعه ۵ دی ۱۳۸۲ در بم باعث تغییر معادلات سیاسی و اجتماعی ایران و جهان شد. شدت و قدرت زلزله بم به‌حدی بود که در شهرها و استان‌های مجاور احساس شد و ایرانیان و جهانیان را برای کمک‌رسانی متحد کرد.

فیلم: بم که ویران شد؛ شایعات جنگ هم پایان یافت

 

سالی که فاجعه تاریخی بم در دی ماه ۸۲ رخ داد؛ جو سیاسی کشور بین اصولگرایان و اصلاح‌طلبان متشنج بود. ائتلاف ۳۰ کشور با فرماندهی آمریکا به عراق حمله کرده بود و سایه جنگ، ایران را هم تهدید می‌کرد.

عکس هوایی شهر بم بعد زلزله قدرت ۶ ریشتر صبح جمعه ۵ دی ۱۳۸۲
عکس هوایی بعد از زلزله بم ۵ دی ۸۲

فیلم: لحظات بعد از زلزله ویرانگر بم

در زمین‌لرزه ۵ دی ۱۳۸۲ شهر بم بطور کامل تخریب شد و ۷۰ هزار نفر از جمعیت ۱۵۰ هزارنفری جانباختند.

دیگر مطالب مرتبط با زلزله بم:

کدام کشورها به بم کمک کردند؟

هارپ آمریکا باعث فعال شدن گسل بم شد؟

سرنوشت نامعلوم میلیاردها دلار بودجه جهانی بم

علائم قبل از وقوع زلزله / چرا کسی به بمی‌ها هشدار نداد؟

آهنگ یاس (یاسر بختیاری) در حمایت از مردم بم


زلزله روز جمعه ۵ دی ۱۳۸۲ با قدرت ۶/۶ ریشتر شهر بم را لرزاند. این زمین‌لرزه در عمق کمتر از ۸ کیلومتری از سطح زمین رخ داد و همین عاملی شد تا انرژی زمین با شدت بالا خارج شود. نوع لرزش زمین بصورت افقی، عمودی و دَوَرانی بود که باعث تکان‌های شدید و خرابی بیش از حد می‌شود. 

جو سیاسی کشور پیش از زلزله بم

سال ۱۳۸۲ یکی از سال‌های تلخ و پرماجرا در  تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران است‌.

روابط ایران و آمریکا در بالاترین سطح از تنش‌های سیاسی قرار داشت‌ و فضای داخلی کشور هم تحت تاثیر ‘اختلاف اصولگرایان با دولت اصلاحات’ دوقطبی شده بود‌. بهار ۸۲ دانشگاه‌های تهران صحنه درگیری طرفداران دوجناح می‌شود و ناآرامی‌های خیابانی را شکل می‌دهد.

سالی که صدام سقوط کرد

اوایل همان سال بود که ائتلاف بین‌المللی ۳۰ کشور به فرماندهی آمریکا و انگلیس با یورش به عِراق، حکومت صدام را ساقط کردند. این حمله باعث شد سایه جنگ و شایعات حمله نظامی، مردم سراسر ایران را درگیر خود کند.

شروع پیش‌لرزه‌ها در بم از تابستان

خرداد و مرداد ۸۲ مردم بم در شرق ایران و کیلومترها دور از آشوب پایتخت؛ چندین زلزله نسبتا شدید اما بدون خسارت را پشت‌سر گذاشتند. کسی نمی‌دانست که این پیش‌لرزه‌ها هشدار فاجعه‌ای باشد که چندماه بعد معادلات سیاسی و اجتماعی ایران و جهان را تغییر می‌دهد.

پاییز ۸۲ و امضایی که به جام زهر تشبیه شد

آذرماه که از راه رسید دولت اصلاحات علی‌رغم مخالفت‌های جناح اصولگرا، پروتُکُل الحاقی آژانس بین‌المللی اتمی را امضا کرد تا از ارسال پرونده ایران به شورای امنیت جلوگیری کند. دولت با امضای پروتکل الحاقی، فشارهای بین‌المللی را کاهش داد با این‌حال تهدیدات آمریکا و گزینه‌های روی‌میزش همچنان ادامه داشت و از طرفی مخالفان دولت این امضا را به جام زهر تشبیه می‌کردند.

زمستان سیاه ۸۲، زلزله بم معادلات را برهم زد

عکس هوایی زلزله بم قدرت ۶ ریشتر صبح جمعه ۵ دی ۱۳۸۲
عکس ساعات اولیه زلزله بم / پنجم دی ماه ۱۳۸۲ /
عرصه سیاست داخلی در میانه جدال احزاب قرار داشت که یکی از سیاه‌ترین زمستان‌های ایران از راه رسید.
ساعت پنج و ۲۶ دقیقه صبح روز جمعه پنجم دی‌ماه و درحالی که شهر در خواب و استراحت بود؛ زلزله‌ای ‘ویرانگر’ بم را به‌مدت ۱۲ ثانیه درهم کوبید.

قدرت و شدت زلزله بم

عکس خرابی زلزله بم قدرت ۶ ریشتر صبح جمعه ۵ دی ۱۳۸۲
قدرت زلزله بم ۶/۶ ریشتر اعلام شد و نوع لرزش زمین افقی، عمودی و دورانی بود
این زلزله‌ی ‘شش‌وشش‌دهم ریشتری’ به‌علت نزدیکی گسل به سطح زمین در عمق ۸ کیلومتری و لرزش آن به صورت افقی، عمودی و دورانی و همچنین قرارگیری گسل در خود شهر، انرژی زمین را با قدرت و شدت بالا خارج می‌کند؛ به‌نحوی‌که طی ۱۲ ثانیه لرزش، اجازه ایستادن به کسی نداده و تکان‌های پرقدرت زمین هرجسمی را به اطراف پرت می‌کند.
عکس زلزله بم تخریب ساختمان نوساز قدرت ۶ ریشتر صبح جمعه ۵ دی ۱۳۸۲
عکس: زلزله بم با قدرت بالای خود ساختمان‌های نوساز را هم درهم کوبید
خورشید که طلوع کرد آسمان از خاک و غبار پوشیده شده بود و در یکی‌از سردترین روزهای تاریخ بم با دمای ۹ درجه زیرصفر؛ نیمی از مردم شهر زیر آوار گرفتار بودند و نیمی دیگر بهت‌زده‌و هراسان در پی‌نجات عزیزانشان.
عکس زلزله بم خرابی مسجد جامع شهرستان قدرت ۶ ریشتر صبح جمعه ۵ دی ۱۳۸۲
عکس: تخریب مسجد جامع بم در اثر زمین لرزه ۵ دی ۸۲

اشتباه مرکز لرزه نگاری: اعلام نقطه‌ای دور از بم بعنوان کانون زلزله

آنچه که باعث عمیق‌تر شدن فاجعه بم شد خطای مرکز لرزه‌نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران بود. این موسسه ابتدا مختصات کانون زلزله را در منطقه جازموریان کیلومتر‌ها دورتر از بم و میان مرز استان کرمان و سیستان‌وبلوچستان اعلام کرد.

این خطا که بعدها دلیلش ضعف دستگاه‌های لرزه‌نگاری اعلام شد؛ گروه‌های امدادی را به اشتباه انداخت و ساعت‌ها طول کشید تا اولین نیروها به بم برسند.


ارگ بم هم به خاک افتاد

عکس زلزله بم ویرانی ارگ قدیم در اثر فاجعه با قدرت و شدت ۶ ریشتر
عکس: قدرت و شدت زلزله بم باعث تخریب ارگ باستانی و ۲۵۰۰ ساله ایران شد
در این زلزله ۷۰ هزار نفر از مردم بم و مناطق اطراف آن جانباختند، هزاران نفر مجروح شدند و نجات‌یافتگان هم بی‌سرپناه ماندند. با این حال کمر شهر آنجا شکست که بازماندگان شاهد به خاک افتادن قلعه ‘آباواجدادی‌شان’ بودند.
عکس زلزله بم خرابی ارگ قدیم در اثر زمین لرزه با قدرت و شدت ۶ ریشتر
عکس ارگ قدیم بعد از زلزله بم
ارگ بم که طی ۲۵۰۰ سال قدمت و در دوره‌های مختلف تاریخی بعنوان محل سکونت بمی‌ها، سد محکمی برابر بیگانگان محسوب می‌شد و از گزند اسکندر مقدونی و حمله مغول‌ها نیز در امان مانده بود، سرانجام با چند ثانیه لرزش‌زمین؛ به تلی از خاک تبدیل شد.
عکس خرابی ارگ قدیم در اثر زلزله بم با قدرت و شدت ۶ ریشتر
عکس: ارگ بم بعد از ۲۵۰۰ سال استواری نهایتا با زمین‌لرزه ۵ دی ۸۲ ویران شد

بازتاب جهانی خبر زلزله بم و تماس بوش با ظریف

خبر فاجعه بم به‌سرعت در رسانه‌های جهان منتشر شد و کشورهای مختلف برای کمک اعلام آمادگی کردند. سوئیس و پاکستان اولین پروازهای امدادی را برای کمک به زلزله زدگان، در فرودگاه بم نشاندند.

جرج بوش رئیس جمهور آمریکا نیز با محمدجواد ظریف نماینده وقت ایران در سازمان ملل تماس می‌گیرد و آمادگی خود برای کمک به زلزله زدگان بم را اعلام می‌کند و دولت که می‌دانست به تنهایی نمی‌تواند به این حجم از فاجعه رسیدگی کند؛ آسمان کشور را به روی جهان باز گذاشت.


ورود هواپیماهای نظامی آمریکا برای کمک به زلزله بم

زلزله بم عکس هواپیما نظامی ارتش آمریکا کمک رسانی
نیروهای ارتش آمریکا درحال تخلیه کمک‌های اولیه در زمان زلزله بم

وقتی ایران ورود کشورها به آسمان ایران را آزاد گذاشت، ایالات متحده تحریم‌ها را برای ۹۰ روز لغو کرد‌ و ۸ هواپیمای نظامی نیروی هوایی این کشور با پرواز از پایگاه‌های خود در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، وارد آسمان ایران شدند؛ استثنائا این‌بار‌ نه برای جنگ و درگیری بلکه جهت کمک و امدادرسانی.

کشورهای اروپایی؛ از کریسمس تا کمک به زلزله بم

مردم و دولت‌های اروپایی که تعطیلات سال نو میلادی را سپری می‌کردند؛ پس از زلزله بم به جمع‌آوری کمک‌های غذایی و دارویی برای بمی‌ها پرداختند. هر روز نیروهای امدادی بیشتری از استان‌های ایران و کشورهای مختلف جهان به همراه وسایل ضروری و مایحتاج اولیه وارد بم می‌شدند. صلیب سرخ جهانی، نهضت بین‌المللی هلال احمر، سازمان پزشکان بدون مرز و نیروهای سازمان ملل از روزهای اول زلزله در بم حضور یافتند.
در این میان اسرائیل هم اگرچه برای کمک به زلزله بم اعلام آمادگی کرد اما تنها دولتی بود که با پاسخ منفی ایران روبرو شد.

پیشنهاد سیاسی آمریکا به ایران بعد از زلزله بم

مدتی بعد از آنکه عملیات امدادرسانی مشترک بین‌المللی در جریان زلزله بم از مرحله نجات مجروحین و اسکان بازماندگان عبور کرد و جامعه جهانی درحال کمک‌رسانی ثانویه به بم بود، جرج بوش فضای پیش‌آمده را مغتنم شمرد و به دولت ایران پیشنهاد داد دو مقام آمریکایی را برای مذاکره برسر برنامه هسته‌ای به تهران بفرستد.

پیشنهادی که احتمالا می‌توانست آغازی باشد برای کاهش یا رفع اختلافات دوکشور؛ اما دولت اصلاحات بی‌اختیارتر از آن بود که بتواند درخواست آمریکایی‌ها را قبول کند و در نتیجه این پیشنهاد ردشد با این‌حال نگاه کشورهای مختلف جهان به زلزله بم معطوف شده بود و سایه حمله نظامی از ایران دور ماند.

سه سال بعد و با روی‌کار آمدن دولت احمدی‌نژاد، پرونده هسته‌ای ایران از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به شورای امنیت ارجاع شد که نتیجه آن آغاز شدیدترین تحریم‌های بین‌المللی علیه کشور بود.


آنچه که در بالا خواندید گزارشی بود از بخش اول ویژه‌نامه سایت باغشهر بم با عنوان “چندضلعی: بم دو دهه بعد از فاجعه” که مربوط به نوزدهمین سالگرد زلزله ۵ دی ۱۳۸۲ است. بخش‌های بعدی این ویژه‌نامه را از طریق لینک ‘بم دو دهه بعد از فاجعه‘ مطالعه کنید.


خلاصه‌ای از بخش‌های بعدی ویژه‌نامه سالگرد:

کمک کشورهای خارجی به بازماندگان زلزله بم

فاجعه ۵ دی ۸۲ در بم باعث کشورهای مختلف به همراه نیروهای سازمان ملل و صلیب سرخ، به زلزله‌زدگان کمک کنند. از ارسال نیروهای امدادی و درمانی تا تحویل محموله‌های پوشاک، خوراکی و دارویی.

اولین هواپیماها از فرودگاه کرمان و سپس شهرهای مختلف کشور در بم می‌نشینند‌؛ آن‌ها نیروهای امدادی و کمک های اولیه را پیاده می‌کنند و مجروحین را به استان‌های همجوار می‌برند‌.

اوکراین، جمهوری آذربایجان، سوئیس، آمریکا، اردن، ترکیه، عربستان، امارات، آلمان، ایتالیا، کویت، روسیه، بلاروس و اسپانیا طی ۱۵ روز اول بیشترین کمک ها را به زلزله بم داشتند.

بیش از ۱۰۰ کشور جهان هواپیماهای امدادی خود را در فرودگاه‌ بم و شهرهای اطراف به زمین نشاندند.

ورود به صفحه لیست کشورهای کمک‌‌کننده به بم


شایعات تئوری توطئه: هارپ آمریکایی گسل بم را فعال کرد؟

سال ۸۲ جو عمومی در جامعه ایران آنچنان درگیر حمله آمریکا به عراق و سرنگونی حکومت این کشور قرار داشت که سایه جنگ و احتمال تجاوز نظامی بیشتر از هر زمان دیگری بود. به همین دلیل هر اتفاقی در ایران می‌توانست شک و تردید عمومی را به سمت آمریکا ببرد به‌خصوص که جرج بوش نه تنها حکومت ایران را محور شرارت می‌دانست، حتی علاقه چندانی به مردم ایران هم نداشت.

زلزله بم که رخ داد، همه نگاه‌ها و نظریات تئوری توطئه حول محور خصومت آمریکا و احتمال استفاده از سلاح مخفی برای فعال کردن گسل‌ها در ایران بود. یکی از شایعات مربوط به ‘پروژه علمی – نظامی هارپ’ می‌شد.

هارپ پروژه‌ای تحقیقاتی است که از سال ۱۹۹۳ با پشتیبانی نیروی هوایی و دریایی آمریکا به همراه دانشمندانی از ۱۵ دانشگاه مختلف در ایالت آلاسکا اجرا می‌شود و وظیفه آن انجام مطالعات علمی و نظامی روی ‘لایه یونوسفِر ‘در بالاترین نقطه از جو در فاصله ۸۰ کیلومتری زمین است

مطالعه کامل: هارپ زلزله بم را ایجاد کرد؟


سرنوشت نامعلوم میلیاردها بودجه ملی و جهانی که بعد از زلزله به بم کمک شد

زمین‌لرزه در بم باعث متحد شدن مردم ایران و جهان برای امدادرسانی به بازماندگان شد. مردم ایران و جهان کمک‌های نقدی و غیرنقدی زیادی به بم فرستادند و دولت‌ها و ارگان‌های دولتی و خصوصی مختلف جهان بخشی از بودجه خود را برای بازسازی بم درنظر گرفتند.

فاجعه تاریخی ۵ دی ۸۲، اگرچه بم را ویران کرد اما باعث متحد شدن جامعه بین‌المللی شد تا جایی که سازمان ملل هرساله از زلزله بم بعنوان نماد اتحاد، نوع‌دوستی و انسانیت در سطح جهانی یاد می‌کند. در همان یک‌ماه اول بعد از زلزله، بیش از ۱۰۰ کشور بطور مستقیم و غیرمستقیم در ارسال نیروهای امدادی، کمک‌های اولیه، وسایل ضروری، اقلام خوراکی و دارویی و همچنین منابع مالی مشارکت کردند.

با وجود آن‌که منابع مالی و بودجه کمک‌شده به بم بسیار بیشتر از میزان مورد نیاز جهت بازسازی این شهر بود، اما یک‌صدم این منابع مالی هم به دست مردم نرسید.

لینک مطلب: بودجه بازسازی بم کجا رفت؟


زلزله بم پیش‌بینی شده بود؟

از سال ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۲ که زلزله‌بم رخ داد، هشدارهایی مبنی بر احتمال وقوع زلزله اعلام شده بود. کارشناسان زمین‌شناسی و زلزله‌نگاری اولین بار سال ۷۳ و سپس در سال ۷۸ بم را بعنوان یکی از شهرهای در خطر وقوع زلزله معرفی کردند.

مدت‌ها قبل از وقوع زلزله بم در پنجم دی ۸۲، علائم و نشانه‌های مختلفی از جمله شنیده شدن صدا از زمین، بوی نامطبوع از چاه‌ها و پرآب و کم‌آب شدن غیرطبیعی قنات‌ها گزارش می‌شد و شب قبل از وقوع زلزله اصلی نیز چند پیش‌لرزه رخ داده بود اما هیچ مسئولی به هشدار وقوع زلزله توجه‌ای نکرد و مردم نیز احتمال زمین‌لرزه را کم می‌دانستند.

علائم و هشدارها ۹ سال قبل از زلزله بم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نوشته های مشابه