اخبار باغشهر بم
قنات قنبرآباد به مرز نابودی رسیده است / تخریب ۱۰ میلهچاه و ۴۰۰ متر از تونل
رئیس مرکز قنات استان کرمان گفت: باربرداری شن و ماسه با عمق متوسط 20 تا 30 متر در بالادست قناتها، عبور ماشینآلات سنگین و کامیونها از جادههای خاکی و فرعی، وجود جاده پرتردد بم - کرمان در مسیر میلهچاهها و عملیات عمرانی غیراصولی باعث شده تا پرآبترین قنات جهان کمرشکن شود.
عملیات نجات قنات قنبرآباد شیخی بم به کندی پیش میرود. میزان تخریب میلهچاهها و تونل قنات بالا بوده و ریزش دالانها باعث ایجاد سد بزرگ زیرزمینی شده است.
مشخصات قنات قنبرآباد بم
قنات قنبرآباد شیخی بم دارای دو مادر چاه است و بنابر منابع موجود، سنگبنای آن در دوران حکومت سلجوقیان کرمان (۹۰۰ سال قبل) گذاشته شده. پرآبترین قنات جهان بهشمار میرود و سالها تامینکننده آب خرماداران بم است. این قنات به صورت دو شاخه است و با نامهای قنبرآباد و دهشیخ با جهت شیب جنوبغرب به سمت شمالشرق و در مسیر جنوب اتوبان کرمان ـ بم قرار دارد. روانآبهایی که از کوههای هزار، تهرود، دهبکری و جبال بارز جمع میشوند در نهایت از طریق مجرای زیرزمینی به این دو رشته قنات رسیده و پس از پیوستن بههم، به موازات جاده و در بستر رودخانه وارد شهر بم میشوند.
تکمیلی:
احیای قنات قنبرآباد و درسهایی که باید گرفت
به حفظ حریم قنات قنبرآباد توجهای نشده است
قنات قنبرآباد اخیرا طی عملیات عمرانی جهت ساخت پارک مدیران خودرو در ورودی شهر از سمت خواجهعسکر، دچار آسیب جدی شده است.
محمد بَرشان رئیس مرکز قنات استان کرمان میگوید: هیچگاه به حریم قنات توجهای نشده و پیش از این در سالهای ۹۳ و ۹۵ نیز انجام عملیات عمرانی غیراصولی و وجود دهانههای پل رودخانه «آدوری» در مسیر جاده موجب تغییر رژیم رودخانه، تخریب جاده و تغییر مسیر آب به داخل قنات شد که احیای آن ۵ ماه زمان برد. در طول هشت سال گذشته فقط با انجام عملیات عمرانی سه بار این قنات آسیب دیده و اکنون به مرز نابودی رسیده است.
میزان تخریب قنات قنبرآباد بم
در اثر بارریزی و کوبیدن مصالح با غلتک و بدون رعایت هیچگونه حریم و مسائل فنی، تعدادی از میلهچاهها ریزش کرده و قنات کمرشکن شده است. در حال حاضر، به دلیل مسدود بودن میلهها و گالری قنات، میزان تخریب قابل برآورد نیست اما مُقنیان با تجربه، مسیر تخریب و پرشدگی قنات را بیش از 400 متر تخمین میزنند و همچنین ۱۰ میلهچاه پر شدهاند.
با توجه به مسدود بودن مسیر آب در بالادست، یک سد زیرزمینی بزرگ ایجاد شده است و به همین خاطر مقنیها مجبورند از پاییندست به سمت محل تخریب کار کنند که با توجه به حجم بالای رسوب در این مسیر، عملیات با کندی پیش میرود.
مسئولین به فکر آینده قنات باشند
پنج گروه متخصص بههمراه مقنیهای باتجربه بطور مداوم در تلاش هستند تا قنات قنبرآباد را احیا کنند و براساس اعلام کارشناسان، طی هفته آینده عملیات نجات بهاتمام میرسد اما حفظ این قنات نیازمند آسیبشناسی جامع است، یکی از مشکلات ما در بم فقدان نقشه قناتیست. اگر این قنات نقشه داشت؛ حریم آن مشخص میگردید و جلوی حوادث گرفته میشد.
تهیه نقشه قنات بر عهده شرکت آبمنطقهای و جهاد کشاورزی است که البته هیچگاه اقدامی برای آن صورت نگرفته است.
حیات شهر بم به قناتهایش وابسته است
شهر بم براساس قنات و تمدن قناتی شکل گرفته و در گذشته بیش از 100 قنات جریان داشته که قرنها آب خندق اطراف شهرباستانی (ارگ) را تامین میکردهاند.
پرونده ثبت ملی قنات قنبرآباد شیخی در مهرماه 1400 تکمیل و برای طی مراحل به سازمان میراث فرهنگی استان کرمان ارسال شده در انتظار ثبت نهایی است. انتظار میرود ثبت ملی قنات قنبرآباد، باعث شود تا مسئولین و متولیان بمی حساسیت بیشتری برای حفظ و نگهداری از آن داشته باشند.
فیلم: خشک شدن قنات قنبرآباد و گلایه مردم
در هیچ کجای جهان نمیتوان یک محدوده جغرافیای کوچک همچون بم را یافت که در آن نزدیک به ۵۰ قنات زنده و پرآب وجود داشته باشد، البته هیچکجای دنیا هم مسئولین و متولیانی تا این اندازه بیفکر و بیبرنامه پیدا نخواهید کرد. ۲۰ روز است که ۴۰ مقنی زیرزمین تلاش میکنند تا آب سدی که به واسطه سهلانگاری متولیان شکل گرفته را آزاد کنند و آن را به کشاورزانی برسانند که هر روز که میگذرد یک روز بیآبی برای زمینهایشان ثبت میشود و 24 ساعت بیشتر به محصولاتشان صدمه میرسد.