اداره میراث فرهنگی بم
مشخصات، آدرس و شماره تلفن تماس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان بم
نشانی:
میراث فرهنگی بم در محل قبلی “نمایشگاه یافته‌های باستان‌شناسی” واقع در خیابان سرگرد سخایی قرار گرفته است. این اداره از سمت ارگ قدیم (خیابان ارگ – بلوار لطفعلی خان) و همچنین از سمت خیابانی تختی (چهار راه تربیت بدنی – خیابان سخایی) مسیر دسترسی دارد.
شماره تلفن اداره میراث فرهنگی بم:
۴۴۳۱۸۵۱۰ – ۰۳۴
۴۴۳۱۴۵۲۰ – ۰۳۴
۴۴۳۱۸۵۴۰ – ۰۳۴
تاریخچه میراث فرهنگی در ایران
ایران به سبب موقعیت جغرافیایی و بیش از هفت هزار سال تمدن و فرهنگ و نیز تنوع فرهنگی در جغرافیای زیستی خود، یکی از شاخص‌ترین کشورها در حوزه میراث فرهنگی بشری است. با این حال تا پیش از مشروطه، هیچ قانونی برای میراث فرهنگی تدوین نشده بود و «میراث فرهنگی» در افکار عمومی هیچ منزلتی نداشت.
علاقه‌مندی ناصرالدین‌شاه به موزه‌های اروپایی و میراث فرهنگی
آشنایی ناصرالدین شاه در سفر به فرنگ با موزه‌ها و بناهای تاریخی، تأثیر بسیاری بر او گذاشت. وی بعد از بازگشت از نخستین سفر فرنگ در سال 1252 شمسی، دستور داد تا در ارگ سلطنتی موزه‌ای ایجاد کنند. این موزه را باید اولین موزه سلطنتی و دولتی دانست. این موزه در مقایسه با موزه‌های اروپایی، جذابیتی برای او نداشت، دستور داد برای موزه جدید، عمارت قدیمی سمت شمال باغ گلستان را خراب و به جای آن مکانی مناسب برای موزه بسازند. بدین ترتیب تالار موزه، سرسرا، حوض خانه و ملحقات دیگر را ساختند. این ساختمان در سال ۱۲۶۱ شمسی به نام تالار سلام یا تالار تاج‌گذاری به اتمام رسید.
اعتماد السلطنه (صنیع‌الدوله) درباره آثار موزه ساخته شده توسط ناصرالدین شاه می‌نویسد:
«موزه همایونی مشحون از جواهرات گران‌بها، ظرایف نفایس اشیاء و آثار علمیه و مهمات حربیه قدیمیه و آلات و ادوات متنوعه و مصنوعات ازمنه سالفه و تمثیل نگارنده‌های بی‌مثل روزگار و پرده‌های نقاشی‌های مشهور و حاصل صناعی کارخانه‌های معروف و ظروف چینی و بلور آلات، مسکوکات قدیمیه با ضرب سلاطین معظم ایرانی و غیره» است.
گام بلند پیشرفت فرهنگی در دوران مظفرالدین‌شاه
در زمان مظفرالدین شاه، با بازگشت دانش‌آموخته گان ایرانی از فرنگ، در سال ۱۲۷۶ ش «انجمن معارف» برای گسترش آموزش و پرورش به شیوه جدید تأسیس شد. این امر در گسترش فرهنگ تأثیر بسزایی گذاشت و دانش‌آموزان ایرانی با تاریخ سرزمین خود آشنا شدند. در دوره مشروطیت نام وزارت علوم به «وزارت معارف» تغییر یافت. در سال ۱۲۸۹ شمسی مجلس شورای ملی«قانون اداری وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه» را تصویب کرد.
اولین اداره عتیقات (باستان‌شناسی) در ایران
در زمان وزارت مرتضی خان ممتاز الملک و ابراهیم حکیمی در سال‌های ۱۲۹۵ و ۱۲۹۷ شمسی (اواخر حکومت احمدشاه قاجار) اداره عتیقات یا باستان‌شناسی در ساختمان قدیم اداره معارف در شمال مدرسه دارالفنون زیر نظر ایرج میرزا جلال الملک تأسیس شد و نام موزه ملی به خود گرفت. در این موزه نمایشگاهی با ۲۷۰ قلم شیء به نمایش گذاشته شد.
میراث فرهنگی و عتیقات ایران در زمان پهلوی اول
در زمان پهلوی اول بعد از خرید ساختمان‌های عمارت مسعودیه برای وزارت معارف در سال ۱۳۰۴، آثار موزه ملی به تالار آیینه عمارت مسعودیه انتقال داده شد. در سال ۱۳۰۴ به همت تعدادی از رجال فرهنگی؛ انجمن آثار ملی شکل گرفت و اساسنامه آن منتشر گردید. بر اساس مواد این اساسنامه دولت وقت در ۲۵ مهر ۱۳۰۶ آندره گدار فرانسوی را به عنوان مدیر باستان‌شناسی در ایران استخدام کرد. او در سال ۱۳۰۸ در ایران شروع به کار کرد. در ۱۲ آبان ۱۳۰۹ قانون عتیقات به تصویب مجلس رسید.
تاسیس وزارت فرهنگ و هنر در دوران پهلوی دوم
در سال ۱۳۴۳ وزارت فرهنگ و هنر تأسیس و مدیریت‌های مختلفی در قلمرو میراث فرهنگی همچون اداره کل موزه‌ها، مرکز باستان‌شناسی ایران، دفتر آثار تاریخی، اداره کل موزه‌های سنتی، موزه ایران باستان، اداره کل بناهای تاریخی، سازمان حفاظت از آثار باستانی و… تشکیل شد.
میراث فرهنگی در دوران جمهوری اسلامی
پس از انقلاب ۵۷ و فروپاشی دودمان پهلوی، وزارت فرهنگ و هنر توسط جمهوری اسلامی منحل و برخی از وظایف این وزارتخانه که مأموریت‌های میراث فرهنگی داشتند به دو وزارتخانه انتقال داده شد: یکی وزارت فرهنگ و آموزش عالی و دیگری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
تاسیس سازمان میراث فرهنگی
در بهمن ماه ۱۳۶۴ به موجب قانون، سازمان میراث فرهنگی شکل گرفت. براساس این قانون، از ادغام ۱۱ واحد پراکنده در دو وزارتخانه “فرهنگ و ارشاد” و نیز وزارت “فرهنگ و آموزش عالی” سازمان میراث فرهنگی تاسیس شد.
شکل‌گیری میراث فرهنگی و گردشگری
در جلسه علنی ۲۳ دیماه سال ۸۲ مجلس شورای اسلامی، دو سازمان ‘میراث فرهنگی کشور’ و همچنین سازمان ‘ایرانگردی و جهانگردی’ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جدا و از ادغام آن‌ها «سازمان میراث فرهنگی و گردشگری» با کلیه اختیارات زیر نظر رئیس‌جمهور تاسیس می‌شود.
اضافه شدن صنایع دستی به میراث فرهنگی و گردشگری
۱۶ فروردین ۱۳۸۵ شورای عالی اداری کشور در یکصدمین جلسه خود، سازمان صنایع دستی کشور را از وزارت صنایع و معادن با کلیه اختیارات، تعهدات، امکانات، نیروی انسانی و غیره جدا و به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری الحاق نمود تا این سازمان تحت عنوان «سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی» به فعالیت خود ادامه دهد.
تاسیس وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
مرداد ۱۳۹۸، طرح مجلس شورای اسلامی مبتنی بر تبدیل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به وزارتخانه مورد تأیید شورای نگهبان قرار گرفت و رئیس‌جمهوری موظف شد ظرف مدت مشخصی وزیر میراث فرهنگی را به مجلس معرفی کند. تشکیل این وزارتخانه پایان حیات سازمان میراث فرهنگی و شروع دوره وزارت آن است.
اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بم
پس از آنکه ارگ تاریخی بم در فروردین ۱۳۴۵ به ثبت ملی رسید، توجهات به این بنای ارزشمند ملی بیشتر شد و از همین جهت سال ۴۷ فردی به نام ماشالله مصطفوی مسئول نگهداری و حفاظت از ارگ قدیم بم شد و تا سال ۱۳۶۰ این مسئولیت را برعهده داشت.
درحال حاضر مهشید جعفری‌زاده مدیریت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بم را برعهده دارد و محل این اداره در مکان سابق نمایشگاه یافته‌های باستان‌شناسی (به آدرس بلوار لطفعلی‌خان – خیابان سخائی) قرار دارد و شماره تماس آن ۴۴۳۱۸۵۱۰ ، ۴۴۳۱۸۵۴۰ و ۴۴۳۱۴۵۲۰ با پیش شماره ۰۳۴ می‌باشد.
بم از مهم‌ترین شهرهای تاریخی ایران به‌شمار می‌رود که به‌تنهایی ۵ اثر ثبت جهانی در میراث یونسکو دارد از جمله: ارگ قدیم، بم و منظر فرهنگی آن، قنات اکبرآباد، قنات قاسم‌آباد و بخشی از کویر لوت.